مریم عظیمی _ نمایش «خونه مادربزرگه» به نویسندگی و کارگردانی محسن آزاد که از دهه ۸۰ وارد تئاتر شده و آثاری چون «معرکه در معرکه»،  «کروکودیل»، «نا آرام‌سایشگاه» و  «قصه شبنم» را در کارنامه خود دارد با بازیگرانی مانند امین اکبری نصب، سهیل ملکی، مصطفی ایزدی، امیر عدل‌پرور، سودابه جعفرزاد و … در تالار سایه تئانر شهر روی صحنه رفته است. این نمایش که اقتباسی از برنامه تلویزیونی و عروسکی «خونه مادربزرگه» به کارگردانی مرضیه برومند است در سبک سوررئال و دلهره آور اجرا می‌شود. در ادامه گپ و گفت خبرنگار صبا با بازیگر این نمایش را می‌خوانید.

جذابیت این نمایش چه بود که همکاری با پروژه را قبول کردید؟

این چهارمین همکاری من با آقای آزاد است و من از اواسط تمرینات این نمایش به گروه پیوستم. همه ما نسبت به «خونه مادربزرگه» حس نوستالژیک داریم و برایم بسیار جذاب بود که در نمایشی که تداعی کننده یک حس نوستالژیک برای یک نسل است بازی کنم. از طرفی در این نمایشنامه برداشت و اقتباسی آزاد، خیلی دقیق و درست از نمایش «خونه مادربزرگه» خانم برومند انجام شده است که تا حدودی به شرایط امروز ما نیز اشاره می‌کند و این خود به جذابیت اثر برای من می‌افزود. آدم‌هایی که هر کدام به فکر خودشان هستند و می‌خواهند بیش از هر چیز به منافع خودشان برسند و دیدم که این محتوا چقدر با زندگی این روزهای بعضی از ما سنخیت دارد علاوه بر اینها خود فضای اجرایی اثر که یک فضای فانتزی سورئال و تا حدودی به قول امروزی‌ها دارک است برایم جذابیت داشت و دوست داشتم که این سبک اجرایی را هم تجربه کنم. این نمایش می‌تواند نشان دهنده یک جامعه از هم گسیخته باشد. جامعه‌ای مملو از مردمانی که درگیر منافع شخصی خودشان هستند و یا اینکه می‌خواهند به هر طریقی که شده خودشان را به سطح بالاتری برسانند. حال این سطح بالاتر می‌تواند از نظر مادی یا پست و مقام باشد و آن چاه آبی که دستمایه این مسئله قرار می‌گیرد تا تمام این کاراکترها زندگی‌شان تغییر کند و روحیه و فضای درونی‌شان عوض می‌شود و در نهایت به کشتن یکدیگر رو بیاورند.

با توجه به اینکه مدیریت تالار هنر را بر عهده دارید و به نوعی در اداره تئاتر کشورمان سهیم هستید نظرتان در مورد وضعیت این روزهای تئاتر چیست و سال ۱۴۰۴ را برای تئاتر چگونه می‌بینید؟

اگر بخواهیم چند سال اخیر را بررسی کنیم می‌بینیم که مسائلی مثل کرونا و غیره به شدت روی تئاتر تاثیر گذاشت و واقعاً تئاتر ما به سمت افول رفت و شرایطی ایجاد شد که تئاتر از آن رونق و تب و تابش افتاد بخصوص که در هر اتفاقی اولین جایی که تعطیل می‌شد تئاتر بود و این ضربه بزرگی به شرایط اقتصادی تئاتر زد. اما فکر می‌کنم روندی که از سال ۱۴۰۳ آغاز شده نشان می‌دهد که در سال ۱۴۰۴ که پیش روی ماست تئاتر دوباره به آن شرایط و روزگار پررونق خودش می‌رسد و گویی شرایط مساعدتری برای گروه‌های نمایشی و هنرمندانی که شاید سال‌هاست کار نکرده‌اند ایجاد شده تا دوباره به این عرصه بازگردند. حال باید مدیران ارشد ما در همه حوزه‌های اداره کشور بدانند که تئاتر از ملزومات یک جامعه است و می‌تواند فرهنگ یک جامعه را تغییر دهد. تئاتر می‌تواند یک نسل درست در یک جامعه پرورش دهد چرا که تئاتر آینه‌ای از طبیعت و آیینه‌ای از زندگی ما است و این زنده بودن تئاتر به روی صحنه و نشان دادن معضلات، مشکلات، کمی‌ و کاستی‌ها حتی خوبی‌ها و اتفاقات درست همه از زندگی و زیست ما و جامعه و جهان ما نشات می‌گیرد و ارزشمند است. در نهایت این وظیفه دولت است که بتواند برای تئاتر تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی کند تا فعالین عرصه تئاتر در مضیقه اقتصادی نباشند و بتوانند با خیال راحت کار کنند. فکر می‌کنم زمانش رسیده که متولیان امر به سمت افزایش سالن‌های نمایشی بروند و شنیده‌ایم که شهرداری قصد چنین کاری را دارد که این خبر خوشحال کننده‌ای برای اهالی تئاتر است. ولی من فکر می‌کنم که باید بیشتر از این‌ها شود و باید برنامه‌ریزی درستی برای ساخت سالن‌های اصولی و تخصصی برای تئاتر انجام شود. امروز اروپا و آمریکا در بحث امکانات تخصصی از ما بسیار جلوتر هستند در حالی که امکانات فنی سالن‌های ما بسیار کم است و این یعنی باید تکنولوژی فنی تئاتر همینطور نیروی انسانی فنی ما که در سالن‌های تئاتر دولتی و خصوصی فعال هستند، به روز شوند. نیروهای فنی باید دوره‌های آموزش فنی، اصولی و بین‌المللی ببینند و خوشبختانه در عصر ارتباطات به راحتی می‌توان از مدرسین فنی که در جهان مشغول به کار هستند دعوت کرد تا به صورت آنلاین این آموزش‌های فنی را در اختیار کارکنان بخش فنی سالن‌ها قرار دهند. بنابراین علاوه بر ساخت سالن، باید به روز کردن اصولی سالن‌های تئاتر را در دستور کار داشته باشیم و پیرو این امکانات آثاری خلق خواهند شد که پر از نوآوری، خلاقیت و امکانات درست و اصولی هستند و مسلماً این دسته از آثار مخاطب را جذب خواهند کرد و خوراک درستی در اختیار مخاطب تئاتر قرار خواهد گرفت در حالیکه متاسفانه خوراکی که ما امروز در تئاتر به خورد مخاطب می‌دهیم خوراک درستی نیست. خوراکی که اگرچه بخشی از آن محتوای تئاتر ما و اشاعه فرهنگمان است اما بخش دیگر آن نیز فرم و شکل اجرایی آثار است که به وجود این امکانات فنی باز ‌می‌گردد. تئاتر خصوصی در ایران تئاتر نا موفقی است چرا که به یک بنگاه تجاری تبدیل شده است و بسیاری از گروه‌هایی که در تئاتر خصوصی کار می‌کنند از شرایط راضی نیستند. در اروپا و امریکا نیز تئاتر خصوصی هست اما کمپانی‌ها این مسئله را مدیریت می‌کنند. کمپانی‌هایی که خودشان تئاتر تولید می‌کنند و بازیگران و دیگر عوامل تئاتر استخدام این کمپانی‌ها هستند و حقوق می‌گیرند. با نگاهی به تئاتر اودین به سرپرستی یوجینو باربا که چند سال پیش به ایران آمده بودند می‌بینیم که تمام بازیگران یوجینو باربا که جزو کمپانی اودین هستند حقوق می‌گیرند و به عنوان یک کارمند در آن کمپانی کار می‌کنند اما در تئاتر خصوصی ما چنین چیزی وجود ندارد بلکه هر کس پول بیشتری داشته باشد می‌تواند در سالن‌های خصوصی اجرا برود. به نظرم شاید بتوانیم با توسعه همین سالن‌ها و کمپانی‌های تئاتر و پرورش اصولی تئاتر خصوصی شرایط بهتری را ایجاد کنیم.