مریم عظیمی _ فیلم سینمایی «دست ناپیدا» به نویسندگی و کارگردانی انسیه شاه حسینی و تهیه‌کنندگی سیدسعید سیدزاده در بخش سینمایی هنر و تجربه به اکران در آمده و با موضوعی متفاوت در ژانر دفاع مقدس به ایثار و فداکاری‌های زنان ایران در دوره هشت سال دفاع مقدس می‌پردازد. در این فیلم که تصویری کمتر دیده شده از دوران جنگ را ارائه می‌دهد بازیگرانی مانند معصومه بافنده، نسرین احمدخانی، اعظم سادات موسوی، زیبا عسکری و… به ایفای نقش می‌پردازند. در ادامه گپ و گفت خبرنگار صبا با تهیه‌کننده ساخت این فیلم را می‌خوانید.

همکاری شما با این پروژه چگونه آغاز شد؟

سالهای زیادی است که من و خانم شاه‌حسینی همکاری داریم. فکر می‌کنم این همکاری از «فیلم غروب شد بیا» آغاز شد. سینمای امروز ما، در مقایسه با سینمای دهه ۶۰ و ۷۰، تغییرات زیادی داشته و سال‌ها است که سینما از آن انگیزه اولیه‌اش که قرار بود در خدمت مردم و برای رساندن آن‌ها به درجاتی ارزشمند و متعالی باشد، فاصله گرفته است. واقعیت این است که بسیاری از فیلم‌سازهایی که من می‌شناسم، به‌دلیل مسائل اقتصادی، به سمت ساخت فیلم‌هایی گرایش پیدا کرده‌اند که بتواند تأمین‌کننده معاش زندگی‌شان باشد. این موضوع، با دیدگاه شخصی من تفاوت بسیاری دارد. من سینما را نه برای ثروت و شهرت بلکه بر اساس یک تکلیفی که بر دوشم حس میکردم انتخاب کردم. وقتی جنگ هشت‌ساله به پایان رسید و من به جامعه بازگشتم، احساس کردم که باید در رشته تخصصی و مورد علاقه‌ام فعالیت کنم و بهترین گزینه‌ای که دیدم، ورود به سینما و حرکت در مسیر اعتقاداتم بود. در این مسیر، دوستان زیادی داشتم که بسیاری‌ از آنها دیگر نیستند اما یکی از کسانی که همچنان محکم ایستاده‌اند، خانم شاه‌حسینی است که به‌قول عزیز بزرگوارمان جناب آقای شورجه، ایشان “مرد سینمای دفاع مقدس” هستند؛ یعنی کسی که با قدرت و پایمردی بر سر اعتقاداتش ایستاده است. من نیز به همین دلیل تلاش کردم با ایشان همراهی و همکاری داشته باشم. در خصوص شروع این فیلم هم باید بگویم که حضرت آقا فرمایشی داشتند درباره حضور زنان ایثارگر در جبهه‌های نبرد و دغدغه‌‌ای مبنی بر اینکه درباره بانوان ایثارگر، فیلم ساخته شود، داشتند و این دغدغه، دغدغه شخصی من نیز بود. خانم شاه‌حسینی هم در گفت‌وگویی با من فرمودند که از آن دوران خاطراتی دارند و خودشان نیز در آن سال‌ها درگیر جنگ بوده‌اند، دوستانی را می‌شناسند و در آن موقعیت‌ها حضور داشته‌اند و می‌توانند به این موضوع ورود کنند. پس از آن، طرحی چندخطی از داستان را به من ارائه دادند. من نیز شرایط را برای تحقیقات میدانی، کتابخانه‌ای و… فراهم کردم تا دست‌شان بازتر شود. در نهایت تحقیقات میدانی گسترده‌ای انجام دادند و گفتگوهایی با عزیزانی که از آن دوران دوست و هم‌رزم بوده‌اند، انجام و طرح سیناپس اولیه‌ای آن به من داده شد، که به‌نظرم قابل تأمل و پیگیری آمد و از آن پشتیبانی کردیم تا فیلمنامه به مرحله‌ای رسید که برای مؤسسات فرهنگی هنری کشور قابل ارائه و درک بود.

این فیلم چگونه و با حمایت چه نهادهایی آغاز به تولید شد؟

خدا را شکر، کار با حمایت بنیاد شهید به‌ویژه معاونت فرهنگی و اداره‌کل هنری آن مجموعه آغاز شد و به لطف خدا جلوترکه رفتیم بنیاد فارابی و دیگر دوستان نیز به کمک آمدند و فیلم ساخته شد. یکی از توفیقات بزرگی که در حین ساخت داشتیم، این بود که حضرت آقا در یکی از سخنرانی‌های‌شان برای پیشکسوتان عرصه ایثار و جهاد، متوجه شدند که چنین فیلمی در حال ساخت است و فرمودند که: «شنیدم چنین فیلمی در حال ساخته شدن است»؛ همین جمله، موجب دلگرمی فراوان ما شد و باعث شد با قدرت بیشتری کار را ادامه دهیم و به سرانجام برسانیم. خدا را شکر، نتیجه کار، اثری آبرومند شد و به عنوان یک فیلم سینمایی که در راستای ارزش‌های انقلاب قرار دارد، می‌توانیم با سربلندی از آن یاد و به آن افتخار کنیم.

آیا می‌توان این فیلم را در دسته فیلم‌های دفاع مقدس قرار داد؟

صد در صد. این فیلم به‌طور کامل در حوزه دفاع مقدس قرار می‌گیرد. مقطع زمانی‌ای که حوادث فیلم در آن رخ می‌دهد، کاملاً مربوط به دوران دفاع مقدس است. هرچند برخی اتفاقات در آن ممکن است به‌طور مستقیم در خط مقدم نباشد، اما ارتباط مستقیم با آن فضا دارد. تفاوت این فیلم با سایر آثار دفاع مقدس در این است که قصه در مکانی رخ می‌دهد که بانوان ایثارگر در آن به پشتیبانی از جبهه‌های نبرد مشغول‌اند. بنابراین، بافت روایی و فضاسازی آن دارای لطافت و ظرافت‌های خاصی است که به‌نظرم خانم شاه‌حسینی به بهترین شکل ممکن از عهده آن برآمده‌اند.

فیلم شما در جشنواره فیلم فجر موفق به دریافت دو جایزه شد. لطفاً درباره آن‌ها توضیح دهید.

بله، یکی از جوایز مربوط به جلوه‌های ویژه بود. البته بنده در حوزه جلوه‌های ویژه تخصص ندارم و نمی‌توانم به‌طور دقیق قضاوتی داشته باشم، اما این جایزه به‌دلیل کیفیت بالای جلوه‌های ویژه به فیلم تعلق گرفت. جایزه دیگری که فیلم دریافت کرد، دیپلم افتخار جایزه گوهرشاد بود که به خانم شاه‌حسینی اهدا شد. این جایزه با توجه به خاستگاه خود که ناظر بر موضوعات مرتبط با بانوان، فیلمساز زن و به تصویر کشیدن تلاش و ایثار بانوان است، به‌درستی به این اثر تعلق گرفت. هرچند به نظر می‌رسید فیلم شایستگی دریافت جوایز بیشتری در این بخش را دارد، اما همان دیپلم افتخار هم برای ما بسیار ارزشمند است و به آن افتخار می‌کنیم.

چطور شد تصمیم گرفتید فیلم را در گروه «هنر و تجربه» اکران کنید؟

ببینید، فیلم ما از نظر ساختار و کیفیت، در سطح بسیار خوبی قرار دارد. این فیلم، اثری صرفاً هنری یا تجربی به آن معنا که صرفاً یک موضوع خاص هنری را دنبال کند، نیست. بلکه یک فیلم کاملاً جدی و ساختار یافته است. با این حال، این لطف دوستان در گروه «هنر و تجربه» بود که پذیرفتند این فیلم را در مجموعه خودشان اکران کنند چرا که شرایط اکران در سینمای کشور چندان مطلوب نیست. من سال‌ها معاون سینمایی حوزه هنری بودم و با شرایط اکران در سینمای کشور به ‌خوبی آشنا هستم. در آن زمان، فیلم‌های زیادی در ژانرها و گونه‌های مختلف برای اکران می‌آمدند و حمایت می‌شدند. امروز اما شرایط فرق کرده است و همانگونه که مقام معظم رهبری به درستی فرمودند، طی سال‌ها تلاش‌هایی صورت گرفته که ذائقه مردم را به‌شدت پایین آورده‌اند و اکنون نیازمند تلاش بلندمدتی هستیم تا این ذائقه به سطح مطلوب بازگردد. متأسفانه امروز فیلم‌هایی که روایت‌های جدی و درام‌های قوی دارند، چندان مورد توجه پخش‌کننده‌ها قرار نمی‌گیرند. به همین دلیل از مجموعه «هنر و تجربه» سپاسگزارم که امکان اکران این فیلم را فراهم کردند. امیدوارم با تلاش این عزیزان و با استقبال مردم، این فیلم دیده شود و بانوان گرامی ایران اسلامی بتوانند بخشی از تاریخ واقعی خود را بشناسند و با قهرمانان عرصه جهاد و مبارزه آشنا شوند.

سخن پایانی‌

برخلاف تصور برخی که می‌گویند ساخت فیلم در حوزه دفاع مقدس بسیار سخت است، به نظر من این‌گونه نیست چون  فیلم دفاع مقدس با عشق ساخته می‌شود و اتفاقاً بسیار شیرین و آسان است. ساخت این آثار با لذت همراه است، چون در مسیر اعتقادات و آرمان‌هایمان قدم برمی‌داریم.در همین راستا، به مخاطبین عزیز سینمای کشور و مردم شریف‌مان عرض می‌کنم که ما این فیلم را با عشق ساختیم و اثری دلی، زیبا و دلنشین از کار درآمده است. امیدوارم آن‌ها نیز با عشق به تماشای این فیلم بنشینند و لذتی را که ما در فرآیند ساخت آن تجربه کردیم را آنها نیز در تماشا تجربه کنند.